Projekt nowego świadczenia zdrowotnego jest efektem pracy Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie (NIGRiR), Konsultanta Krajowego w dziedzinie reumatologii – prof. dr hab. n.med. Brygidy Kwiatkowskiej i Fundacji Eksperci dla Zdrowia. Z inicjatywy Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów powstał Raport przedstawiający koncepcję nowego projektu świadczenia.
Według projektu nowego świadczenia, Pacjenci, u których po raz pierwszy rozpoznano chorobę zapalną będą traktowani priorytetowo – „szybką ścieżką” realizowaną w wysokospecjalistycznych ośrodkach reumatologicznych, posiadających duże doświadczenie w wykonywaniu procedur diagnostyczno – leczniczych, zapewniających szybki dostęp do rehabilitacji reumatologicznej i realizujących świadczenia z zakresu programów lekowych.
Aktualnie jednym z najważniejszych aspektów decydujących o skuteczności leczenia chorego na zapalne choroby reumatyczne i możliwości całkowitego zahamowania postępu choroby w czasie, kiedy nie dokonała ona jeszcze zmian, jest wczesne rozpoznanie i włączenie leczenia na wczesnym etapie choroby. Rekomendacje Europejskiej Ligii Reumatologicznej (EULAR) dotyczące wczesnego zapalenia stawów wyznaczają czas 6 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów (chociażby obrzęku pojedynczego stawu) do dotarcia do reumatologa i rozpoczęcia leczenia. W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów pacjent powinien mieć postawione rozpoznanie i włączone leczenie w terminie nieprzekraczającym 12 tygodni od pierwszych objawów tej choroby.
W celu efektywnego skrócenia czasu, jaki upływa od wystąpienia pierwszych objawów chorób reumatycznych do ustalenia rozpoznania, konieczny jest szybki dostęp do porady reumatologicznej. Stworzenie „szybkiej ścieżki” w systemie opieki zdrowotnej dla pacjenta z objawami wczesnego zapalenia stawów, włączenie leczenia farmakologicznego, rehabilitacji na wczesnym etapie choroby, w ciągu 12 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów chorobowych, to gwarancja na szybką i długą remisję choroby oraz przywrócenie chorego do życia społecznego, rodzinnego i zawodowego. Każda osoba, u której lekarz rodzinny (lub inny lekarz specjalista) podejrzewa zapalną chorobę stawów, powinna być bezzwłocznie skierowana do ośrodka KOWZS.
Przed przyjęciem do KOWZS zalecana będzie weryfikacja choroby zapalnej stawów przez lekarza kierującego pacjenta do KOWZS – lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
W modelu Kompleksowej Opieki Specjalistycznej nad Pacjentem Chorym na Wczesne Zapalenia Stawów (KOWZS) wykorzystano rozwiązania wdrażane obecnie przez NFZ i Ministerstwo Zdrowia, w których realizowana i finansowana jest opieka nad pacjentem, skoordynowana przez jeden ośrodek – podmiot koordynujący, obejmująca postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, leczenie szpitalne, specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne oraz – w zależności od wskazań medycznych – różne formy rehabilitacji. W przypadku kompleksowej opieki specjalistycznej chorych na wczesne zapalenie stawów założono, że ośrodkiem koordynującym powinien być oddział reumatologii z poradnią przyszpitalną, posiadający duże doświadczenie w wykonywaniu procedur diagnostyczno – leczniczych w tym realizujący świadczenia z zakresu programów lekowych oraz zapewniający dostęp do rehabilitacji reumatologicznej. Kompleksowa opieka nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów obejmuje procedury diagnostyczne i terapeutyczne realizowane w ramach świadczeń szpitalnych, ambulatoryjnych i rehabilitacji leczniczej, w okresie 12 miesięcy od rozpoczęcia realizacji świadczenia. Ważnym elementem świadczenia jest wymóg opracowania indywidualnego planu leczenia pacjenta przez ośrodek koordynujący, który kwalifikuje pacjentów do leczenia w ramach kompleksowego świadczenia.
Kryterium kwalifikacji pacjentów do kompleksowej opieki będzie podejrzenie następujących jednostek chorobowych (według ICD-10): M02 Odczynowe zapalenie stawów (zespół Reitera), M05 Serododatnie reumatoidalne zapalenie stawów, M06 Inne reumatoidalne zapalenia stawów, M07 Artropatie łuszczycowe i towarzyszące chorobom jelit, L40,5 Łuszczyca stawowa, M10 Dna moczanowa, M13 Inne zapalenia stawów, M30 Guzkowe zapalenie tętnic i choroby pokrewne,M33 Zapalenie skórno-mięśniowe, M34 Twardzina układowa, M32 Toczeń rumieniowaty układowy, M35 Inne układowe zajęcie tkanki łącznej, M45 Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, M46 Inne zapalne choroby kręgosłupa, M60 Zapalenie mięśni.
Jak wskazują badania, u około 70% chorych na wczesne zapalenie stawów wdrożenie skutecznego leczenia zaraz po ustaleniu rozpoznania umożliwia uzyskanie remisji utrzymującej się przez 2 lata trwania choroby a jednoczasowe wdrożenie indywidualnego programu rehabilitacji leczniczej poprawi efektywność leczenia i zmniejszy ryzyko wystąpienia niepełnosprawności oraz znacząco zmniejszy liczbę hospitalizacji z powodu chorób zapalnych stawów oraz zmniejszy koszty społeczne tych krótko- i długookresowej niezdolności do pracy.
Wdrożenie nowego projektu świadczenia jest przewidziane na pierwszy kwartał przyszłego roku w 8 ośrodkach w Polsce.
