Raport pt.: „ Zmiany systemowe w opiece nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów” jest podsumowaniem ponad rocznej pracy Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. prof. dr hab. med. Eleonory Reicher w Warszawie, konsultanta krajowego w dziedzinie rehabilitacji medycznej oraz Fundacji „Eksperci dla Zdrowia” dotyczącej wypracowania modelu kompleksowej opieki nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów (KOWZS) i jest aktualizacją Raportu z 2018 roku pt.: ,,Wczesne zapalenia stawów – rekomendacje w zakresie kompleksowej opieki nad pacjentem” zawierającym propozycję rozwiązań z zakresu kompleksowej opieki specjalistycznej.
W lipcu 2019 roku opublikowane zostało Zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia w sprawie programu pilotażowego z zakresu leczenia szpitalnego – świadczenia kompleksowe KOSM (kompleksowa opieka w stwardnieniu rozsianym), wprowadzające nowe warunki organizacyjne dotyczące świadczeń kompleksowych. Spowodowało to konieczność opracowania nowego projektu zarządzenia wprowadzającego model kompleksowej opieki nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów.
Drugą przesłanką aktualizacji Raportu, była konieczność uzupełnienia świadczeń z rodzaju rehabilitacja lecznicza o nowe rozwiązanie, jakim jest rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach szpitala uzdrowiskowego. W opracowaniu świadczenia rehabilitacyjnego wykorzystano praktyczne doświadczenia dr n.med. Bernarda Soleckiego i dr n.med. Agnieszki Nitery- Kowalik z 21 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego SP ZOZ w Busku – Zdroju. Projekt nowego świadczenia rehabilitacyjnego powstał pod kierunkiem Krajowego Konsultanta w dziedzinie rehabilitacji medycznej prof. dr hab. n. med. Piotra Majchera.
Ponadto, dzięki prof. dr hab. n. med. Brygidzie Kwiatkowskiej w niniejszym opracowaniu przedstawiono aktualne ,,Polskie rekomendacje oparte na rekomendacjach EULAR dotyczące diagnostyki i leczenia wczesnego zapalenia stawów”.
Dane dotyczące epidemiologii wczesnych zapaleń stawów zostały opracowane przez dr n. o zdr. Andrzeja Śliwczyńskiego, zastępcę dyrektora Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej Narodowego Funduszu Zdrowia.
Autorzy raportu z zadowoleniem odnotowują merytoryczną współpracą z przedstawicielami Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia, mającą na celu poprawę jakości i skuteczności leczenia chorych na wczesne zapalenie stawów przez wprowadzenie nowego kompleksowego modelu leczenia.
Pacjenci których po raz pierwszy rozpoznano chorobę zapalną będą traktowani priorytetowo – „szybką ścieżką” realizowaną w ramach rozwiązań przewidzianych dla kompleksowej opieki specjalistycznej dla pacjentów wymagających szybkiej diagnostyki i leczenia w dedykowanych do tego celu wysokospecjalistycznych ośrodkach reumatologicznych.
Wprowadzanie modelu wczesnej diagnostyki i leczenia w obszarze reumatologii poprawi dostęp do świadczeń specjalistycznych dla pacjentów z chorobami o podłożu zapalnym, czyli dla grupy osób z chorobami stawów, u których można uzyskać najlepsze efekty leczenia. U około 70% chorych na wczesne zapalenie stawów wdrożenie skutecznego leczenia zaraz po ustaleniu rozpoznania umożliwia uzyskanie remisji utrzymującej się przez 2 lata trwania choroby. Jednoczasowe wdrożenie indywidualnego programu rehabilitacji leczniczej poprawi efektywność leczenia i zmniejszy ryzyko wystąpienia niepełnosprawności.
Wdrożenie KOWZS powinno także znacząco zmniejszyć liczbę hospitalizacji z powodu chorób zapalnych stawów oraz zmniejszyć koszty społeczne tych krótko- i długookresowej niezdolności do pracy.
Proponowane rozwiązanie jest w pełni zgodne z obecną koncepcją Ministra Zdrowia, która zakłada zwiększenie dostępu do świadczeń specjalistycznych dla pacjentów dotychczas niediagnozowanych i nieleczonych (pierwszorazowych), zmniejszenie liczby osób oczekujących na wizytę w poradniach specjalistycznych oraz zapewnienia wysokiej jakości kompleksowych świadczeń realizowanych przez ośrodki reumatologiczne gwarantujące pełny dostęp diagnostyki, terapii i rehabilitacji reumatologicznej.
W zaprezentowanym modelu Kompleksowej Opieki Specjalistycznej nad Pacjentem Chorym na Wczesne Zapalenia Stawów (KOWZS) wykorzystano rozwiązania wdrażane obecnie przez NFZ i Ministerstwo Zdrowia, w których realizowana i finansowana jest opieka nad pacjentem, skoordynowana przez jeden ośrodek – podmiot koordynujący, obejmująca postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne, leczenie szpitalne, specjalistyczne świadczenia ambulatoryjne oraz – w zależności od wskazań medycznych – różne formy rehabilitacji, w tym rehabilitację ogólnoustrojową w warunkach szpitala uzdrowiskowego.
W przypadku kompleksowej opieki specjalistycznej chorych na wczesne zapalenie stawów założono, że ośrodkiem koordynującym powinien być oddział reumatologii z poradnią przyszpitalną, posiadający duże doświadczenie w wykonywaniu procedur diagnostyczno – leczniczych w tym realizujący świadczenia z zakresu programów lekowych oraz zapewniający dostęp do rehabilitacji reumatologicznej. Kompleksowa opieka nad pacjentem z wczesnym zapaleniem stawów obejmuje procedury diagnostyczne i terapeutyczne realizowane w ramach świadczeń szpitalnych, ambulatoryjnych i rehabilitacji leczniczej, w okresie 12 miesięcy od rozpoczęcia realizacji świadczenia .
Rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach szpitala uzdrowiskowego będzie realizowana po uzyskaniu u pacjenta poprzez leczenie farmakologiczne, ustąpienia ostrych objawów zapalenia stawu i indywidualnym ustaleniu terminu turnusu w szpitalu uzdrowiskowym o profilu leczniczym: choroby reumatyczne.
Ważnym elementem świadczenia jest wymóg opracowania indywidualnego planu leczenia pacjenta przez ośrodek koordynujący, który kwalifikuje pacjentów do leczenia w ramach kompleksowego świadczenia.
W przypadku świadczeń kompleksowych NFZ przewiduje wprowadzenie współczynników jakościowych uzależniających możliwość zwiększenia wartości sfinansowanych świadczeń od uzyskanych efektów leczenia. Dodatkowa premia będzie wypłacana świadczeniodawcy, jeżeli czynnemu zawodowo pacjentowi w ciągu 12 miesięcy od wdrożenia programu leczenia nie zostanie wypisane zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby zapalnej stawów.
Istotnym elementem świadczeń kompleksowych jest także ich monitorowanie, możliwe dzięki wprowadzeniu obowiązku sprawozdawania danych do odpowiedniego Krajowego Rejestru Wczesnego Zapalenia Stawów. W związku z powyższym należy założyć konieczność wprowadzenia nowego rejestru medycznego. Projekt takiego rejestru zaprezentowano w Raporcie pt.: ,,Wczesne zapalenia stawów – rekomendacje w zakresie kompleksowej opieki nad pacjentem” z 2018 roku.
Autorzy niniejszego Raportu mają nadzieję, że dane i analizy ujęte w obydwu Raportach oraz zaprezentowany model Kompleksowej Opieki Specjalistycznej nad Pacjentem Chorym na Wczesne Zapalenia Stawów (KOWZS) będzie przydatny przy tworzeniu rozwiązań poprawiających skuteczność leczenia w Polsce.